"Tri giả bất ngôn , ngôn giả bất tri "
Trong quá khứ, có một người có khả năng tranh biện và anh ta thường
thắng trong các cuộc tranh biện. Lúc đó, anh ta nghĩ rằng đó là tài năng
của anh ta. Anh ta không suy nghĩ một cách cẩn thận về mối quan hệ giữa
tranh biện và vấn đề phân biệt thiện ác. Sau này, anh ta gặp một số
người tu luyện, những người nhẫn nhịn không tranh biện, và có một cảnh
giới tư tưởng khác biệt. Lúc ấy anh ta mới nhận ra sự khác biệt to lớn
giữa hai loại người.
Một ngày nọ, sau khi đọc xong cuốn Đạo Đức Kinh của Lão Tử, trong đó nói: “Thánh nhân chi đạo, vi nhi bất tranh” (“Bậc thánh nhân chỉ làm việc chứ không tranh giành”), anh ta đột nhiên ngộ ra rằng: Nói chuyện khéo léo không phải là tài năng chân chính, mà chịu phỉ báng mà không tranh biện mới là cảnh giới cao thượng nhất của đời sống.
Đạo Đức Kinh.Chương 81 viết: “Tín ngôn bất mỹ, mỹ ngôn bất tín; thiện giả bất biện, biện giả bất thiện; tri giả bất bác, bác giả bất tri” (Lời
nói chân thật thì không hoa mỹ, lời nói hoa mỹ thì không chân thật.
Người thiện thì không cần phải biện giải, người nào phải biện giải thì
là “bất thiện”. Người biết thì không nói, người nói tức là người không
biết).
Đức độ thường đặt giá trị vào hành động, không chỉ lời nói suông. Không
cần thiết phải tranh luận chân lý hằng ngày. Những cuộc tranh luận suốt
ngày chưa chắc đã đưa đến chân lý. Hết thảy chân lý và chính đạo chỉ có
thể hiểu được bằng chuyên tâm thực tu và lĩnh ngộ chân chính.
Nếu chúng ta suy nghĩ về điều đó một cách cẩn thận, thì sẽ thấy rằng một
người tốt với nhiều khả năng không cần phải đi tranh biện với người
khác. Họ sẽ không chỉ dùng lời nói để chứng minh mình là đúng. Thậm
chí dẫu họ có bị phỉ báng trước mặt hay bị công kích cá nhân, họ có thể
chứng minh họ vô tội và thanh bạch bằng chính hành động của họ. Những
người có thể nhẫn nhịn không tranh biện thường thường là những người làm
việc một cách lặng lẽ, họ đều mang tâm ‘dữ thế vô tranh’ (không tranh
với đời).
Do vậy, rõ ràng là chúng ta nên nói ít hơn và làm nhiều hơn.
